De risico’s uit de jaarrekening 2019 zijn het uitgangspunt van de rapportage. Nieuwe (strategische) risico’s zijn toegevoegd, relevante wijzigingen in bestaande risico’s worden toegelicht. De risicomatrix plaatst de risico’s in het perspectief van kans en gevolg. In de risicotoelichting wordt het risico nader omschreven en de (voortgang van) beheersmaatregelen beschreven.
Naast het feit dat COVID-19 ons maatschappelijke en sociale leven in 2020 heeft overdonderd, brengt het ook hoge risico’s met zich mee voor onze bedrijfsvoering en de uitvoering van de gemeentelijke taken. Niet alleen voor de jaren 2020/2021, maar ook zal er een doorwerking zijn naar de jaren erna, waarvan we de impact op dit moment nog niet kunnen overzien. Vanaf juni 2020 wordt de raad elk kwartaal middels een impact-analyse op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen op verschillende beleidsterreinen waarbij zowel wordt ingegaan op de inhoudelijke aspecten, als ook op de financiële consequenties en risico’s die we als gemeente lopen. Daarbij wordt tevens in beeld gebracht welke compensatiemaatregelen van het rijk beschikbaar zijn en hoe deze middelen worden ingezet om de extra kosten (of lagere inkomsten) in onze exploitatie af te dekken. Daarbij streven we naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming. Daarvoor werd in oktober 2020 door de raad de Aanpak Covid-19 vastgesteld waarin de financiële uitgangspunten werden bekrachtigd en een handelingsperspectief werd vastgesteld voor steunmaatregelen aan sociaal-maatschappelijke organisaties en economische activiteiten. Dit handelingsperspectief werd bij elke impact-analyse voorzien van een vervolgaanpak.
Tevens wordt in elke impact-analyse vooruit gekeken naar de risico’s die mogelijk nog te verwachten zijn voor het betreffende/komende jaar. Mede op basis van de informatie uit de begroting 2021 en de 4e impactanalyse (behandeld in de raadsvergadering van 11 mei 2021) is de risico-matrix voor het onderdeel COVID-19 opgesteld.
In de jaarrekening (onderdeel 2) worden de gebeurtenissen na balansdatum uiteengezet bij de toelichting op de balans. Een ontwikkeling die na balansdatum heeft plaatsgevonden, betreft het aftreden van het voltallige College van Gedeputeerde Staten van Limburg op 9 april jl. Hierdoor is een uitzonderlijke situatie ontstaan, die voor de Limburgse Gemeenten en dus ook voor Venray onzekerheden en wellicht ook risico’s met zich mee kan brengen, doordat op belangrijke dossiers besluitvorming wordt uitgesteld en/of standpuntbepalingen niet worden gedaan. Het is nog niet duidelijk of dit al dan niet impact heeft voor Venray.
Risicomatrix
Risicotoelichting
In navolgend overzicht:
- Kolom nr. verwijst naar risicomatrix.
- Kolom potentiële risicogebeurtenis: de gebeurtenis voorafgegaan door het nummer van het deelprogramma waarop deze betrekking heeft. Enkele risico’s hebben betrekking op meerdere deelprogramma’s, die zijn algemeen genoemd.
- (Status) beheersmaatregelen: per risico zijn beheersmaatregelen benoemd. De voortgang/status is “cursief” beschreven .
Nr. | Potentiële risicogebeurtenis | Beheersmaatregelen (tekst in cursief geeft de actuele status aan) | |||
1 | 1. Breed Sociaal Domein | Er is een uitvoeringsprogramma sociaal domein vastgesteld met diverse deelopdrachten die gekoppeld zijn aan de bouwstenen uit de Kadernota SD (zie hieronder) | |||
Bouwsteen Omgeving | Inzet van gebiedsgericht werken (aansluiting zoeken bij de specifieke behoefte van een wijk of dorp).
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Bouwsteen Vangnet Openeinderegelingen: Toename van het aantal maatwerkvoorzieningen als gevolg van veranderende omstandigheden (economische, demografische, wetgeving, rijksbeleid) | Versterken van de omgeving.
| ||||
Bouwsteen Gedrag en Houding | Opstellen ontwikkelplan voor medewerkers gericht op het gesprek met de inwoner, de integraliteit en het aansluiten bij de omgeving.
| ||||
Bouwsteen Communicatie | Opstellen communicatiestrategie en instrumenten.
| ||||
Bouwsteen Financiën | Monitoren uitgaven SD-breed versus begroting, waarbij de indeling “vangnet” en “omgeving” wordt gehanteerd.
| ||||
2 | 2.1 Grondbedrijf | Stimuleringsmaatregelen verkoop kavels - courtageregeling makelaars | |||
3 | 4.3 Privacy en Informatiebeveiliging | Maximale samenwerking door de functies van FG (Functionaris gegevensbescherming), PO (Privacy Officer) en CISO (Chief Information Security Officer); |
4 | Alg. Garantstelling Het garantieplafond voor 2020 is € 716.000. Meest risicovolle garantstelling: - Exploitatie valt tegen (minder uptake, meer kosten). | Garantstellingsbeleid actualiseren. Vooralsnog geen prioriteit - risico's explicieter opnemen - in besluitvorming toelichten waarom risico's al dan niet worden meegewogen. - periodieke rapportage over ontwikkeling risicovolste garantstellingen. Informatieverstrekking vindt per dossier plaats. Glasweb: Aanvullende informatie inwinnen Deze informatie geeft geen aanleiding om aanvullende maatregelen te nemen. Periodieke rapportage Via de maandelijkse voortgangsrapportage (majeure projecten). De mogelijkheden voor de aanleg van fase 2 worden nog verkend. |
---|
5 | Alg. Samenwerken/Verbonden Partijen (VP) Meest risicovolle Verbonden Partijen: Veiligheidsregio: Noord Limburg West (NLW): | Beleid op samenwerking en verbonden partijen opstellen (incl. timing en niveau van informatievoorziening) - Nota vizier op samenwerking vastgesteld Per bestaande VP doelen en risico's inventariseren en maatregelen treffen. Veiligheidsregio: |
---|
6 | Alg. Bestuurders: pensioen/wachtgeld/ nabestaande pensioen en arbeids-ongeschiktheid | Onderbrengen bij pensioenfonds |
---|---|---|
7 | Alg. Rijksinkomsten: algemene uitkering Implementatie Omgevingswet | Bijhouden van ontwikkelingen in het Gemeentefonds: vooralsnog geen signalen dat grote nadelige gevolgen voor ons heeft. Bijhouden van informatie omtrent de Jeugdzorgmiddelen. Onvoldoende structurele compensatie-middelen beschikbaar om hieraan adequate invulling te kunnen geven. -In de onderhandeling van de VNG met het nieuwe kabinet is dit ook een thema vanuit het standpunt: ‘nieuwe taken, nieuwe knaken’. |
8 | Impact COVID-19 | Bijhouden en monitoren gevolgen en effecten van COVID-19 |
---|
Naar hun aard hebben majeure projecten in beginsel grote risico’s in zich. Voor deze projecten zijn beheersmaatregelen getroffen, waardoor de risico’s (voor zover hierboven niet expliciet opgenomen) afdoende zijn afgedekt.
Risico-ontwikkeling
In het risicobeleid is aangegeven dat niet alle risico’s een financieel gevolg hoeven te hebben. Risico’s kunnen ook imagoschade en negatieve effecten hebben op het realiseren van (maatschappelijke) doelstellingen.
De financieel gecalculeerde risico’s hebben zich als volgt ontwikkeld:
Stand ultimo | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
---|---|---|---|---|
(bedragen x € 1.000) | ||||
Algemeen | 1.641 | 1.443 | 3.059 | 6.569 |
Grondbedrijf | 2.840 | 1.944 | 1.593 | 1.108 |
Totaal | 4.481 | 3.387 | 4.652 | 7.677 |
Het totaal aan risico’s neemt met ruim € 3 mln. toe. Dit komt met name door de impact van COVID-19 en een toename van de risico's op het sociaal domein. De risico's in het grondbedrijf dalen met € 0,485 mln.
Algemene dienst
Stand ultimo | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
---|---|---|---|---|
(bedragen x € 1.000) | ||||
Sociaal domein | 2.046 | 1.599 | 3.864 | 4.714 |
Garanties | 92 | 726 | 654 | 723 |
Verbonden partijen | 787 | 563 | 563 | 544 |
Pensioen/arbeidsongeschiktheid bestuurders | 500 | 710 | 650 | 475 |
Herijking gemeentefonds | ||||
Impact COVID-19 | 3.856 | |||
Diversen | 452 | 452 | 338 | 338 |
Totaal algemene risico's | 4.281 | 4.453 | 6.069 | 10.650 |
Correcties cf risicobeleid: | ||||
Risico's doen zich niet in 1 jaar voor | -1.070 | -1.113 | -1.517 | -2.662 |
Niet geïdentificeerde risico's | 1.200 | 1.200 | 1.200 | 1.200 |
Opvangen risico's in exploitatie | -2.770 | -3.097 | -2.693 | -2.618 |
Totaal algemene risico's na correctie | 1.641 | 1.443 | 3.059 | 6.569 |
Grondbedrijf
Stand ultimo | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
---|---|---|---|---|
(bedragen x € 1.000) | ||||
Project-specifieke risico's/ramingsonzekerheden | 2.030 | 1.291 | 967 | 730 |
Marktrisico | 206 | 204 | 342 | 246 |
Risico ontwikkelbedrijf Greenport | 604 | 449 | 284 | 132 |
Totaal risico's | 2.840 | 1.944 | 1.593 | 1.108 |
In zijn algemeenheid nemen de risico's af naarmate het project vordert. Tenslotte nemen de ramingen af (kosten en opbrengsten). Daarnaast nemen ook de jaren waarover het marktrisico wordt berekend af.
De grootste afname van risico's binnen het Grondbedrijf zien we bij de projecten Aan den Heuvel (-€ 98.000), Oirlo zuid-oost (-€ 70.000), Brukske (-€ 88.000) Blitterswijck (-€ 48.000), Castenray (-€ 14.000) totaal een afname van (-€ 330.000).
Daarnaast is het risico van Greenport met (-€ 150.000) verlaagd.
Brukske wordt eind 2021 afgesloten en bij Aan den Heuvel, Oirlo zuid-oost, Blitterswijck en Castenray waren in 2020 de kavel verkopen voorspoediger dan gedacht. Het risico neemt hierdoor af, de looptijd in Oirlo is bij de jaarrekening 2020 met 5 jaar ingekort en bij Blitterswijck met 14 jaar ten opzichte van jaarrekening 2019.
Sinds 2018 zijn we als gemeente gehouden aan een vaste methode van winst nemen bij grondexploitaties: de POC-methode, Percentage Of Completion. Oftewel % gerealiseerde kosten * % gerealiseerde opbrengsten = % te nemen winst (-/- reeds gerealiseerde winst). De mogelijkheid bestaat om op dit bedrag van winstneming een bedrag voor 'risico reservering' in mindering te brengen. Voor de grondexploitaties waar we alleen zélf in deelnemen maken we hier geen gebruik van. Voor de grondexploitaties waar we met een partner in deelnemen (PPS-overeenkomsten) zijn we daar voorzichtiger in, omdat je wilt voorkomen dat je 'teveel' winst uitkeert aan de partner en hier later op terug moet komen.