Aan de gemeenteraad,
Hierbij bieden we u het jaarverslag en de jaarrekening 2020 aan. Wij geven u hierin op programmaniveau inzicht in de behaalde resultaten over het jaar 2020. In deze aanbiedingsbrief willen we graag een aantal zaken benoemen, zonder volledig te willen zijn. Voor een overzicht op hoofdlijnen hebben we daarnaast de jaarrekening grafisch weergegeven. U vindt de infographic in hoofdstuk 1. Jaarverslag en op de website van de gemeente. Naast deze infographic vindt u een beknopt overzicht van de grootste afwijkingen per programma in de inleiding.
Covid-19
2020 was een bijzonder jaar dat zich moeilijk laat vergelijken met voorgaande jaren. Het is ook voor gemeente Venray een zeer turbulent jaar geweest waarin veel van onze aandacht uit is moeten gaan naar de het verloop van de pandemie en naar de uitvoering en handhaving van alle maatregelen die daarmee gepaard gingen.
Na de eerste crisisfase is vanaf mei 2020 een projectstructuur neergezet waarmee via een gebiedsgerichte integrale aanpak steeds proactief de verbinding is gezocht met burgers en bedrijven.
Daarnaast is binnen deze structuur ook aandacht gegeven aan de veranderingen binnen de eigen organisatie, zowel fysiek in het gebouw als het werken op afstand.
Om u als raad zo adequaat en volledig mogelijk te informeren over de gevolgen van de coronacrisis voor onze gemeente, hebben we ervoor gekozen om periodiek een “Covid-19 Impactanalyse” op te stellen. In deze rapportages wordt zowel inhoudelijk als financieel gerapporteerd over de gevolgen van Covid-19. In juni en oktober 2020 en januari 2021 hebben we deze aan u voorgelegd. In mei 2021 staat de eerstvolgende rapportage gepland.
In oktober 2020 is door de raad tevens een “Aanpak Covid-19 gemeente Venray” vastgesteld. Onderdeel van deze aanpak vormen een aantal financiële uitgangspunten rondom coronagerelateerde uitgaven en rijkscompensaties, voorstellen voor een impuls voor de lokale economie en een handelingskader voor ondersteuning aan het sociaal maatschappelijk veld in Venray.
We kunnen stellen dat de coronacrisis veel van onze organisatie heeft gevergd. Dit geldt zowel voor het "managen" van de crisis zelf als ook voor het leren werken op afstand. Het collegiaal contact, maar zeker ook het contact met burgers, bedrijven en partners is veranderd.
We hebben daartoe het afgelopen jaar noodgedwongen processen moeten aanpassen en zelfs nieuwe processen moeten ontwikkelen (denk bijvoorbeeld aan de TOZO).
Als we dan terugkijken naar onze voornemens die we in de begroting 2020 hadden vastgelegd, dan moeten we concluderen dat de uitvoering van een aantal van onze plannen en opgaven vertraging heeft opgelopen vanwege de coronacrisis. In de toelichting op de programma’s is expliciet aangegeven op welke onderdelen dit het geval is.
Als we kijken naar onze dienstverlening, dan hebben we deze het afgelopen jaar, ondanks alle beperkingen waar we mee te maken hebben gehad, op het gewenste kwaliteitsniveau kunnen uitvoeren.
In dit jaarverslag is in de diverse programma’s en paragrafen op onderdelen nogmaals inhoudelijk toegelicht welke invloed Covid-19 in 2020 heeft gehad op zowel de uitvoering van het collegeprogramma als op de uitvoering van onze reguliere taken.
Een totaalbeeld van de financiële gevolgen en het effect op ons weerstandvermogen is voor de volledigheid opgenomen in de risicoparagraaf van deze jaarrekening.
Hoe ver staan we met onze ambities?
In het collegeakkoord 2018-2022 zijn de ambities onder andere vastgelegd in de drie rode draden duurzaamheid, inclusieve samenleving en veiligheid. In 2020 is verder invulling gegeven aan de concrete uitwerking van de drie rode draden middels de vier programma’s die we kennen binnen onze begroting.
Duurzaamheid
Duurzaamheid vormt een belangrijk uitgangspunt bij de uitvoering van het collegeprogramma. Op de eerste plaats wordt hier via het majeur proces Venray Vergroent vorm en inhoud aan gegeven (programma besturen). Maar duurzaamheid wordt ook meegenomen in opgaven uit de andere programma’s. Denk aan opstellen van het nieuwe accommodatiebeleid (programma leven), het nieuwe afvalbeheer (programma werken) of het investeren in duurzame mobiliteitsoplossingen zoals Mobie en elektrisch rijden (programma werken).
Samen met onze inwoners en partners hebben we afgelopen jaar verder gewerkt aan verduurzaming van onze omgeving.
Inclusieve samenleving
Onze ambitie om toe te groeien naar een inclusieve samenleving waarin alle inwoners op voet van gelijkheid kunnen meedoen, krijgt voor het grootste deel vorm binnen het programma “Leven”. De kadernota Sociaal domein vormt hiervoor een belangrijke basis. In 2020 is gewerkt aan de vertaling van de kadernota in een concreet uitvoeringsprogramma.
Verder is in 2020 middels een raadswerkgroep een opdracht geformuleerd om te komen tot een gestructureerde inclusieagenda.
Veiligheid
Binnen de programma's "Wonen" en "Werken" wordt ons streven naar het veilig zijn en zich veilig voelen van alle mensen in Venray uitgewerkt. Ook in 2020 is samen met inwoners en partners ingezet op de verbetering van de veiligheid in de woonomgeving en verkeersveiligheid. Tevens heeft het thema ondermijning forse aandacht gekregen. Door de oplevering van de Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum is bijgedragen aan de waterveiligheid voor een groot deel van Limburg.
Waar kwam het geld vandaan?
In 2020 ontvingen we €140 miljoen. Daarvan kwam ruim € 97,5 miljoen van het Rijk en ruim € 42,5 miljoen uit eigen inkomsten. Leges, OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing zijn de belangrijkste bronnen van eigen inkomsten. Samen € 25,6 miljoen. We ontvingen € 16,9 miljoen aan overige inkomsten.
Wat hebben we met het geld gedaan?
Enkele highlights per begrotingsprogramma worden hieronder vermeld.
Programma 1, Leven:
In 2020 gaven we € 79 miljoen uit aan het breed sociaal domein. Het grootste deel hiervan (ca. 80%) bestaat uit uitgaven die we doen in het kader van jeugdzorg, Wmo en participatie.
In 2020 zijn met name de uitgaven jeugdzorg en Wmo, conform de landelijke trend, harder gestegen zijn dan aanvankelijk was voorzien. Middels de 2e berap is de begroting daardoor fors bijgesteld.
In 2020 is daarop een taskforce in het leven geroepen om maatregelen voor te stellen om de stijgende uitgaven om te buigen en de monitoring en sturing op de uitgaven te verbeteren.
Ook is in 2020 is het Uitvoeringsprogramma Kadernota SD opgesteld waarmee concrete invulling wordt gegeven aan de daadwerkelijke uitvoering van de beweging zoals die in de kadernota SD is beschreven. Verder zijn in 2020 belangrijke stappen gezet in het regionale project Sturing en Inkoop (aanbesteding zorgaanbieders).
De coronacrisis heeft in 2020 een behoorlijk stempel gedrukt op de werkzaamheden binnen het programma Leven. Er is veel energie gestopt in het uitvoeren van steunmaatregelen aan inwoners en bedrijven. Daarnaast zijn we voortdurend in gesprek met het sociaal maatschappelijk veld (verenigingen, stichtingen, maatschappelijke partners, culturele instellingen, etc.) over de gevolgen van deze crisis voor hun toekomst en voortbestaan.
De weerslag van de coronacrisis zien we in dit programma terug in het aantal opgaven waarvan de doorlooptijd is verlengd dan wel het startmoment is uitgesteld.
Programma 2, Wonen:
We gaven in totaal € 18 miljoen uit aan woningbouw, de woonomgeving, natuur en landschap, plattelandsontwikkeling en veiligheid en handhaving.
Het afgelopen jaar is de Regionale Woonvisie 2020-2024 vastgesteld en er is een traject opgestart, met Wonen Limburg en de dorpsraden, voor een nieuwe woonbehoeftepeiling. Samen vormt dit de basis voor verdere lokale uitwerking.
In 2020 is samen met inwoners en partners, verder gewerkt aan de totstandkoming van gebiedsagenda’s om de leefbaarheid en veiligheid in dorpen en wijken te verbeteren.
Met verbeterde voorstellen voor ons afvalbeheer wordt ingezet op een circulaire economie, het terugwinnen grondstoffen en het voorkomen van (rest)afval.
In het kader van de uitvoering Visie veehouderij is in 2020 veel aandacht geweest voor het begeleiden van de aanmelders/deelnemers aan de saneringsregeling varkenshouderij, het stikstofdossier en het instellen van een platform Vitale Landbouw, samen met de overige peelgemeenten.
Covid-19 heeft nadrukkelijk invloed gehad op de veiligheidsagenda in 2020. Het criminaliteitsbeeld is gewijzigd en het maatschappelijk onbehagen is toegenomen waardoor intolerantie en polarisatie op de loer ligt. Desalniettemin is in 2020 verder gewerkt aan een sluitende ketenaanpak voor inwoners die kampen met ernstige en complexe problemen.
Door de coronacrisis hebben we in 2020 toezichts- en handhavingscapaciteit anders moeten inzetten dan gepland. Handhaving van de coronamaatregelen had in 2020 eerste prioriteit.
Programma 3, Werken:
We gaven in totaal € 12 miljoen uit in dit programma. Ruim driekwart van deze uitgaven hebben betrekking op mobiliteit.
Voor Trendsportal is in 2020 een jaarplan vastgesteld dat tevens onderdeel is van het beleidsveld Mobiliteit & Logistiek van de Regiovisie.
Op het gebied van duurzaamheid is de proef met de deelauto Mobie is afgerond en via een regionale aanbesteding is een inmiddels een partij gecontracteerd die het deelvervoer gaat verzorgen. Daarnaast heeft Venray deelgenomen aan een provinciale aanbestedingsprocedure voor de realisatie van laadpalen.
Op dit moment is de woningmarkt erg gespannen. Er zijn in 2020 veel meer kavels verkocht dan in eerste instantie de verwachting was; vooral in de dorpen Oirlo en Blitterswijck is een groot deel van de kavels verkocht. In de grondexploitaties wordt voorzichtigheidshalve niet met eenzelfde verkoop als 2020 rekening gehouden voor de komende jaren. Zoals gebruikelijk wordt de verkoop door het jaar heen goed gemonitord en waar nodig wordt de begroting bijgesteld.
In 2020 is de Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum afgerond. Verder zijn er vorderingen gemaakt in het project stationsomgeving. Er ligt een voorlopig ontwerp op basis waarvan de provincie inmiddels een financiële bijdrage heeft toegezegd.
In het kader van economische ontwikkeling hebben we actief ingezet op het herontwikkelen /herinvullen van kavels en is met de diverse stakeholders verder gewerkt aan de uitvoering van het actieprogramma Vrijetijdseconomie (VTE).
Met betrekking tot de ontwikkeling van ons winkelcentrum is het Omgevingsplan Centrum vastgesteld en is de Stimuleringsregeling Centrumvisie op basis van een evaluatie met drie jaar verlengd.
Samen met de Brightlands Campus Greenport Venlo hebben we ook in 2020, in het kader van regionale ontwikkeling van kennis en innovatie, volop ingezet op het thema Agrofood.
Programma 4, Besturen:
De totale lasten van dit programma bedroegen in 2020 in totaal € 23 miljoen.
We hebben in 2020 zowel ambtelijk als bestuurlijk actief onze rol gepakt in het proces van de Regiodeal en Investeringsagenda, die beide voor een stevige investeringsimpuls zorgen in onze regio.
Ondanks het feit dat de ingangsdatum van de Omgevingswet met één jaar is uitgesteld tot 1 januari 2022 zijn we in 2020 verder gegaan met de voorbereidingen om deze wet te implementeren.
Met betrekking tot duurzaamheid zijn we in 2020 aan de slag geweest met initiatieven voor zonneparken en een verkenning naar mogelijkheden voor een windenergie in Venray. Dit alles aan de hand van het Kader Opwekking Duurzame Energie (KODE). Verder is in het kader van de voorbereidingen op de Transitievisie Warmte (TVW) een nadere verkenning naar duurzame warmte uitgevoerd es op regionaal niveau verder gewerkt aan de Regionale Energiestrategie 1.0 (RES 1.0 NML). Ook zijn er in 2020 visies opgesteld voor zowel klimaatadaptatie als circulaire economie.
Covid19 heeft de nodige invloed gehad op onze dienstverlening en bedrijfsvoering. Als gevolg van de coronamaatregelen hebben we procesaanpassingen moeten doorvoeren, we hebben andere vormen moeten zoeken om te communiceren met onze burgers en bedrijven en we zijn grotendeels vanuit thuis gaan werken. Ondanks alle veranderingen zijn we er afgelopen jaar toch in geslaagd om de kwaliteit van onze dienstverlening overeind te houden.
Onder de streep
Het jaar 2020 was een bijzonder jaar. Zowel bij de 1e bestuursrapportage als bij de 2e bestuursrapportage is ingeschat dat een aanspraak op de algemene reserve nodig was. Inmiddels zijn de eerste compensaties van het Rijk ontvangen. Uw raad is hierover geïnformeerd middels de 1e, 2e en 3e impactanalyse Covid-19.Onder aan de streep is een positief resultaat van € 242.000 zichtbaar. Dit is het netto resultaat na budgetoverhevelingen van 2020 naar 2021. Deze laatste kenmerkt zich vooral door de gevolgen van Covid-19.
Het college van burgemeester en wethouders van Gemeente Venray.